ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΟΜΑΤΙΣ
(ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ-ΨΥΧΟ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ)
Στα ιατρεία Τοματίς Αθήνας και Θεσσαλονίκης η θεραπεία εφαρμόζεται με τη χρήση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού που σχεδίασε ο ίδιος ο καθηγητής Τοματίς και κατασκεύασε ο τεχνικός του. Ο ίδιος πάλι τεχνικός εξακολουθεί μέχρι και σήμερα, στο εργοστάσιό του στην Ελβετία, να παράγει τον αυθεντικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό, τον μόνο που εγγυάται τη σωστή εφαρμογή της μεθόδου και τα θεραπευτικά της οφέλη.
Αυτό το ειδικό ηλεκτρονικό μηχάνημα, που επινόησε ο Αλφρέντ Τοματίς, και πέρασε απο διάφορα στάδια μέχρι να πάρει τη σημερινή του τελική μορφή, ονομάζεται Ηλεκτρονικό Αυτί και ουσιαστικά αποτελεί έναν υψηλής ποιότητας προσομοιωτή ενεργητικής ακρόασης.
Επανεκπαιδεύει οστεομυικά το αυτί του ατόμου, πάντα εξατομικευμένα και μέσω επαναλαμβανόμενης νευρωνικής διέγερσης, με στόχο να το «ανοίξει», ώστε να αποκαταστήσει μόνιμα την επιθυμητή ανάλυση ήχων σε όλο το ακουστικό φάσμα συχνοτήτων της φώνησης και του λόγου. Πρέπει να τονισθεί οτι το είδος της θεραπευτικής παρέμβασης καθορίζεται με βάση το ατομικό ιστορικό, τη διάγνωση, την ψυχιατρική εκτίμηση, το τέστ ψυχοακουστικής διερεύνησης και είναι μοναδικό για κάθε περίπτωση.
Οι αισθητηριακές νευρικές ώσεις που μεταδίδονται απο το ηλεκτρονικό αυτί, διεγείρουν ηλεκτροχημικά πρώτα τον ακουστικό φλοιό και στη συνέχεια, μέσω πολυσυναπτικών διασυνδέσεων του ακουστικού κέντρου με άλλα φλοιώδη και υποφλοιώδη κέντρα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ), αυξάνουν τις νευρωνικές συνάψεις, προωθούν τη νευροπλαστικότητα και ενδυναμώνουν την αποκωδικοποίηση και αφομοίωση των γλωσσικών μηνυμάτων, διεγείροντας όλο τον εγκεφαλικό φλοιό και όλες τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες (μνήμη, κρίση, προσοχή, συγκέντρωση). Ετσι, κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής παρέμβασης, γίνεται μία πραγματική εκπαίδευση στην ακρόαση, ώστε το άτομο να μπορέσει να αποκαταστήσει τη νοητική και συναισθηματική επαφή τόσο με τον εαυτό του όσο και με τους άλλους γύρω του, ώστε να λειτουργεί έλλογα, αποτελεσματικά, συγκινησιακά ισορροπημένα και ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος.
Φορώντας ειδικά ακουστικά που μεταφέρουν στον ακουστικό φλοιό τα ηχητικά ερεθίσματα, μέσω τόσο της αέρινης όσο και της οστέινης αγωγής του ήχου, ακούει κανείς την κατάλληλα φιλτραρισμένη μουσική του Μότσαρτ, δηλαδή μουσική που έχει ηλεκτρονικά επεξεργαστεί, ώστε να αποκόπτονται οι χαμηλές συχνότητες και να ακούγονται ακανόνιστες ταχείες εναλλαγές των «φορτιστικών» υψηλών συχνοτήτων με τις χαμηλές συχνότητες, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να ζωγραφίζει, να παίζει, ή ακόμα και να κοιμάται, τουλάχιστον στην αρχική και παθητική φάση της ηχοθεραπείας.
Ειδικότερα στα παιδιά η ηχητική ενεργοποίηση, κατά την παθητική πρώτη φάση της θεραπείας, είναι συνήθως ένας συνδυασμός ηχογραφημένης φωνής της μητέρας και της μουσικής του Μότσαρτ. Η φωνή της μητέρας χρησιμοποιείται στα παιδιά και τους εφήβους, αλλά σε ειδικές περιπτώσεις και στους ενήλικες. Όταν για κάποιο λόγο δεν έχουμε τη φωνή της μητέρας, η φιλτραρισμένη μουσική από μόνη της μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η ηχογράφηση της μητέρας που διαβάζει μεγαλόφωνα ένα παραμύθι τροποποιείται από διάφορα ηλεκτρονικά φίλτρα, ώστε να τονιστούν οι υψηλές συχνότητες της φωνής. Στην ουσία, το τελικό αποτέλεσμα ελάχιστα θυμίζει τη φωνή της. Οι υψηλοί οξείς συριστικοί θόρυβοι μοιάζουν περισσότερο με ήχους από άλλο κόσμο –και κατά κάποιο τρόπο είναι! Φιλτραρισμένη με αυτό τον τρόπο, η φωνή της μητέρας οδηγεί τον ακροατή στη μήτρα, σαν ένα «ηχητικό περίπατο στο παρελθόν».Μοιάζει σαν επιστροφή στις απαρχές δημιουργίας του αυτιού όταν πρωτοάρχιζε να ακούει, χτίζοντας μία γέφυρα ανάμεσα στο ενδομήτριο περιβάλλον και τον κόσμο μετά τη γέννηση.
Η παθητική φάση τελειώνει με τη λεγόμενη «ηχητική γέννηση», δηλαδή το σταδιακό αποφιλτράρισμα της μητρικής φωνής που αναπαράγει το πέρασμα από τον προγεννητικό τρόπο ακοής σε εκείνον που εμφανίζεται μετά τη γέννηση. Στους ενήλικες και σε κάποιες περιπτώσεις παιδιών που δεν χρησιμοποιείται η μητρική φωνή (π.χ στα υιοθετημένα παιδιά κ.ά.) τότε η «ηχητκή γέννηση» γίνεται με τη χρήση της αποφιλτραρισμένης μουσικής του Μότσαρτ.
Στην επόμενη ενεργητική φάση της θεραπείας, εκτός απο το παθητικό άκουσμα επεξεργασμένης μουσικής και επεξεργασμένου λόγου, πάντα μέσω του ηλεκτρονικού αυτιού, προστίθενται και οι φωνητικές ασκήσεις που γίνονται μπροστά σ΄ένα μικρόφωνο που είναι συνδεδεμένο με το ηλεκτρονικό αυτί. Έτσι η φωνή, μέσω των ειδικών ακουστικών, επιστρέφει πίσω στον ακροατή, ο οποίος ακούει τον εαυτό του να διαβάζει, να επαναλαμβάνει λέξεις, προτάσεις και να τραγουδάει ταυτόχρονα με τα μουσικά ερεθίσματα του ηλεκτρονικού αυτιού. Μπορεί επίσης να ακούει, μέσα απο τα ειδικά ακουστικά τον εαυτό του να εκφράζει ελεύθερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Τελικά, μέσω του ηλεκτρονικού αυτιού, η φωνή εμπλουτίζεται ηχητικά και επιστρέφει με τα ακουστικά πίσω στα αυτιά του ομιλητή εξασκώντας, ενεργοποιώντας και διορθώνοντας το κύκλωμα αυτί-νευρικό σύστημα-φωνή-αυτί. Η εξατομικευμένη αυτή ηχοθεραπευτική εκπαίδευση επιτυγχάνει την ακρόαση της φωνής όπως ακριβώς θα την άκουγε κάποιος αν είχε ένα «ιδανικό αυτί».
Αυτή η διεργασία αποτελεί ουσιαστικά και τον 3 νόμο Τοματίς ο οποίος μπορεί να διατυπωθεί ως εξής:
«Η επαναλαμβανόμενη ακουστική διέγερση, στην οποία εκτίθεται το άτομο κατά την ηχοθεραπευτική αγωγή Τοματίς, εδραιώνει τελικά νέες νευρωνικές συνάψεις στο κύκλωμα νευρικό σύστημα-φωνή-αυτί, που είναι ικανές να τροποποιούν την ικανότητα ακρόασης και κατά συνέπεια τη φωνή και το λόγο γενικότερα»
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΗΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Προκειμένου να δημιουργήσουμε και να εδραιώσουμε νέες νευρωνικές συνάψεις και νέα νευρολογικά μοντέλα ακρόασης και φώνησης στο κύκλωμα αυτί → νευρικό σύστημα → φωνή → αυτί, μέσω της επαναλαμβανόμενης ακουστικής διέγερσης και της συνεπαγόμενης οστεομυϊκής εκγύμνασης του ακουστικού συστήματος, η θεραπευτική παρέμβαση δομείται και εφαρμόζεται συνήθως σε 5 διακριτούς κύκλους 8 ή 15 θεραπευτικών συνεδριών διάρκειας 2 ωρών. Πιο συγκεκριμένα, ο πρώτος κύκλος αποτελείται από 15 συνεδρίες και όλοι οι επόμενοι 4 από 8 συνεδρίες, ενώ τα μεσοδιαστήματα μεταξύ τους βαίνουν αυξανόμενα από 1 έως 4 μήνες. Τα μεσοδιαστήματα ηρεμίας θεωρούνται σκόπιμα και απαραίτητα προκειμένου να εμπεδωθεί ο νέος τρόπος επεξεργασίας, αποκωδικοποίησης και ενσυναισθητικής αντίληψης των ηχητικών ερεθισμάτων της θεραπευτικής παρέμβασης. Οι μεταβολές του τρόπου ακρόασης στο τέλος κάθε κύκλου, καθώς και αυτές που συντελούνται κατά το μεσοδιάστημα ηρεμίας και μέχρι την έναρξη του επόμενου, καταγράφονται στα Τέστ Ψυχοακουστικής Διερεύνησης (ΤΨΔ), τα οποία διενεργούνται στο τέλος και στην έναρξη κάθε θεραπευτικού κύκλου και αξιολογούνται αναλόγως. Στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της συμβουλευτικής ψυχοθεραπείας, η οποία παρέχεται παράλληλα με τη μέθοδο Τοματίς σε παιδιά, γονείς και ενήλικες, συζητείται η εξέλιξη της θεραπείας και γίνονται οι κατάλληλες παρεμβάσεις.
