Συνειδητοποιημένη Ακοή

Συνειδητοποιημένη Ακοή

α) Ακοή και Ακρόαση

Το αυτί εξυπηρετεί δύο λειτουργίες: α) να ακούει παθητικά και β) να ακούει συνειδητά. Το δεύτερο σημαίνει να επιδιώκει να αντιληφθεί και να είναι σε θέση να αποκωδικοποιήσει τα ηχητικά ερεθίσματα (hearing and listening, ecouter et entendre) που συλλαμβάνει.

Επομένως ΑΚΟΥΩ σημαίνει ότι το αυτί μου δέχεται παθητικά τα ηχητικά κύματα, δηλαδή τους ήχους ενώ ΑΚΟΥΩ ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ή ΑΚΡΟΩΜΑΙ σημαίνει ότι το αυτί μου είναι ικανό να επιλέξει και να αποκωδικοποιήσει από όλη την ποικιλία των ήχων (που φτάνουν μέχρι αυτό) αυτούς που το ενδιαφέρουν.

Ένα άτομο, π.χ. μπορεί να έχει φυσιολογική ακοή αλλά να μην μπορεί να εστιάσει την προσοχή του στο λόγο του άλλου, δηλαδή να αδυνατεί να τον ακούσει συνειδητά και βιωματικά και να τον αποκωδικοποιήσει κατανοώντας το εννοιολογικό του περιεχόμενο.

β) Επιλεκτική Ακοή

Επομένως η συνειδητοποιημένη ακοή είναι μια ενεργητική λειτουργία η οποία ονομάζεται ενεργητική επιλεκτική ακοή γιατί ακριβώς «επιλέγω» συνειδητά τι θα ακούσω. Είναι μια ικανότητα του αυτιού να επιλέγει ποιους ήχους θα προσλάβει, να εστιάζεται σε αυτούς και να τους αποκωδικοποιεί, ενώ  οι άλλοι ήχοι του περιβάλλοντος χώρου «κάθονται» διακριτικά στην άκρη. Τους ήχους που δεν ενδιαφέρουν το αυτί, τους ακούει με παθητική ακοή. Όταν έχουμε αυτή την ικανότητα να μετατρέπουμε κατά βούληση την ενεργητική ακοή σε παθητική και αντίστροφα τότε λέμε ότι έχουμε ανοικτή την επιλεκτική ακοή.

Image
Image

γ) Ακουστική Πλευρίωση

Οι Νευροφυσιολογικές έρευνες της ακοής οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αντίληψη και αποκωδικοποίηση των ηχητικών μηνυμάτων είναι πολύ διαφορετική ποιοτικά ανάλογα με το αν στη λειτουργία αυτή συμμετέχει περισσότερο το δεξί ή το αριστερό αυτί. Το δεξί συνδέεται με το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, εκεί όπου βρίσκεται ένα ειδικό νευρωνικό κέντρο (κέντρο Broca) στο οποίο γίνεται η οργάνωση του λόγου και της γλώσσας. Αυτού του είδους η σύνδεση είναι άμεση και ακριβής. Αντίστοιχα το αριστερό αυτί συνδέεται με το δεξί ημισφαίριο, αλλά όμως εκεί δεν γίνεται η επεξεργασία της γλώσσας όπως στο αριστερό. Έτσι, λοιπόν, θα πρέπει το ηχητικό ερέθισμα να περάσει μέσω του μεσολοβίου (που συνδέει τα ημισφαίρια του εγκεφάλου) στο δεξί ημισφαίριο. Αυτή δεν είναι μόνο μια αργή σύνδεση, αλλά επίσης δεν είναι και ιδιαίτερα αξιόπιστη.

Για αυτό το λόγο ο καθηγητής Τοματίς ονόμασε το δεξί αυτί «αυτί οδηγό», επειδή μπορεί:

να αποκωδικοποιεί ακριβέστερα τα ηχητικά μηνύματα,
να ελέγχει αποτελεσματικότερα την παραγωγή του λόγου,
να εστιάζει καλύτερα την προσοχή του ατόμου.
Εάν λοιπόν το δεξί αυτί είναι ηγετικό και κυρίαρχο στη σύλληψη και αποκωδικοποίηση των ηχητικών ερεθισμάτων, υπάρχει δεξιά ακουστική πλευρίωση.
Εάν αντίθετα κυριαρχεί το αριστερό αυτί τότε έχουμε αριστερή ακουστική πλευρίωση, με όλα τα αρνητικά αποτελέσματα που αυτό σημαίνει. Η αριστερή ακουστική πλευρίωση είναι μια προστασία του ατόμου, δηλαδή αποτελεί μια συγκινησιακή άμυνα. Όταν κανείς αποφεύγει να χρησιμοποιήσει το συντομότερο δρόμο (δεξί αυτί → αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο) και προτιμά να επιλέξει τη μεγαλύτερη διαδρομή (αριστερό αυτί → δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο → μεσολόβιο → αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο) τότε δημιουργεί μια χρονική καθυστέρηση και ουσιαστικά μια απόσταση ανάμεσα στον έξω κόσμο και στον εαυτό του.

Λέμε ότι η επιλεκτική ακοή μπορεί να «κλείσει» όταν το άτομο χάσει την ικανότητα του να μετατρέπει την ενεργητική σε παθητική ακοή και αντίστροφα. Σε αυτή την περίπτωση αυτόματα ελαττώνεται η ικανότητα να αναλύει και να διαφοροποιεί κανείς τους ήχους μεταξύ τους. Ουσιαστικά αυτό το «κλείσιμο» αποτελεί μια νευροαισθητηριακή άμυνα του αυτιού στην υπηρεσία της αποφυγής συγκινησιακά οδυνηρών ερεθισμάτων.

Ταυτόχρονα, ως αποτέλεσμα του «κλεισίματος» αυτού, ελαττώνονται τόσο η ένταση όσο και η συγκέντρωση της προσοχής, η ακουστική μνήμη και η ικανότητα ακουστικής αποκωδικοποίησης, που είναι ένα πολύ σημαντικό προσόν σε κάθε τομέα μάθησης, δημιουργίας και ανθρώπινης επικοινωνίας, επικοινωνίας με τους άλλους γύρω μας αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Η συνειδητοποιημένη ακοή καθορίζει την ποιότητα της ανθρώπινης επικοινωνίας (την παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου) καθώς και την ψυχική και κοινωνική προσαρμοστικότητα του ατόμου.

Image
Image

Δεν σταματάει εντελώς να ακούει αλλά κατά κάποιο τρόπο αποστασιοποιείται από την πηγή που του δημιουργεί πρόβλημα. Ο μακρύτερος νευρολογικά δρόμος έχει σαν αποτέλεσμα την καθυστέρηση της κατανόησης των πληροφοριών με πιθανές συνέπειες : την απώλεια ενέργειας του ατόμου, την εύκολη κόπωση, την εξασθένηση της μνήμης, την ελάττωση της συγκέντρωσης, τη διάσπαση προσοχής, και την δυσορθογραφία. Παρατηρεί εύκολα κανείς ότι όλα τα ανωτέρω ενυπάρχουν στις μαθησιακές διαταραχές. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το 95% των παιδιών με μαθησιακά προβλήματα έχουν αριστερή ακουστική πλευρίωση.

δ) Πώς να επισημάνετε Προβλήματα Συνειδητοποιημένης Ακοής

Το παιδί προσχολικής και σχολικής ηλικίας μπορεί να παρουσιάζει κάποια δυσχέρεια στη λειτουργία της συνειδητοποιημένης ακοής που σχηματικά κατατάσσεται στις εξής τέσσερις κατηγορίες:

1. Στην Ηχητική Αντίληψη

Παρουσιάζει δυσκολία στη συγκέντρωση προσοχής στα ηχητικά ερεθίσματα.
Παρερμηνεύει αυτό που ακούει και αντιδρά σ’αυτό που νομίζει ότι του λένε.
Είναι υπερβολικά ευαίσθητο στους θορύβους. Αντιδρά σ’αυτούς με φόβο, στρες ή ακόμα και σωματικό πόνο. Πολλές φορές κλείνει τ’αυτιά με τα χέρια του.
Ζητάει από τους άλλους πολύ συχνά να επαναλάβουν αυτό που του λένε, λέει συχνά «τι είπες» ή δεν απαντάει καθόλου , σαν να μην άκουσε.
Παρουσιάζει συχνά αριστερή ακουστική πλευρίωση, δηλαδή το αριστερό του αυτί γίνεται το ηγετικό και κατευθυντήριο και όχι το δεξί όπως θα έπρεπε σε όσους έχουν ως επικρατούν το αριστερό εγκεφαλικό τους ημισφαίριο και είναι δεξιόχειρες.


2. Στις Κινητικές Λειτουργίες

Παρατηρούμε ανεπαρκή συντονισμό των αυθόρμητων κινήσεων του παιδιού, δηλαδή ένα νωθρό και ασυγχρόνιστο ρυθμό στις κινήσεις του σώματός του, όταν αυτό κάθεται, μπουσουλάει ή βαδίζει.
Δυσκολεύεται να γίνει δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας, δηλ. να καταλήξει οριστικά στη χρήση και τελική επικράτηση του δεξιού ή του αριστερού του χεριού.
Παρουσιάζει δυσκολία ελέγχου των λεπτών κινήσεων του χεριού (π.χ. δυσγραφία).
Στις ζωγραφικές του παραστάσεις, η απεικόνιση προσώπων και πραγμάτων είναι αδρή, ανώριμη για την ηλικία του και συγκεχυμένη.


3. Στις Γλωσσικές και Μαθησιακές Λειτουργίες

Ο λόγος του παιδιού καθυστερεί. Αργεί να κάνει προτάσεις με ρήμα, υποκείμενο, κατηγορούμενο. Η γλωσσική του έκφραση είναι φτωχή και ασύντακτη. Δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα παραμύθια και συχνά δυσκολεύεται να τα παρακολουθήσει ή συγκρατεί και επαναλαμβάνει επιλεγμένα αποσπάσματα ή λέξεις.
Παρουσιάζει προβλήματα λόγου και άρθρωσης (διστακτική ομιλία, δυσαρθρία, τραυλισμό) ή ομιλία που αντιστοιχεί σε μικρότερη ηλικία –«μωρουδίστικη».
Μιλάει πάρα πολύ δυνατά ή πάρα πολύ σιγά με μονότονη και ανέκφραστη φωνή.
Δυσκολεύεται να μιλήσει με ολοκληρωμένες προτάσεις και να εκφράσει τη σκέψη του προφορικά ή γραπτά.
Έχει περιορισμένο και στερεότυπο λεξιλόγιο για την ηλικία του.
Κάνει αναγραμματισμούς και αντιστροφές στην ομιλία, την ανάγνωση και τη γραφή. Επιπλέον, συχνά διαβάζει χωρίς να ακολουθεί τα σημεία στίξης, αλλάζοντας τις καταλήξεις των λέξεων ή παρακάμπτοντας σειρές. Είναι αργό στην αντιγραφή από τον πίνακα. Το τετράδιό του είναι κακογραμμένο και ταλαιπωρημένο με μουτζούρες. Δεν αφήνει αποστάσεις μεταξύ των λέξεων.
Δυσκολεύεται να κατανοήσει αφηρημένες έννοιες. Τις κατανοεί μόνο μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, τα οποία όμως αδυνατεί να γενικεύσει.
Δεν κατακρατεί στη μνήμη του την ορθογραφία και δεν την αναπαράγει στο γραπτό λόγο.
Αδυνατεί να κατανοήσει αυτό που διαβάζει και να το απομνημονεύσει σε βάθος χρόνου.
Δεν έχει μαθηματικό τρόπο σκέψης (δυσυπολογισία).


4. Στον Ψυχισμό και τη Συμπεριφορά

Δεν του αρέσει ο διάλογος και η επικοινωνία με τους άλλους. Είναι εσωστρεφές και εύθικτο.
Αντιδρά με επιθετικότητα, οργή, θυμό, ξεσπάσματα, νεύρα και εντάσεις.
Παρουσιάζεται ανικανοποίητο, ευσυγκίνητο, αποκαρδιωμένο. Εύκολα αποθαρρύνεται με την παραμικρή δυσκολία που θα συναντήσει και παραιτείται από κάθε προσπάθεια. Αντιδρά στην αποτυχία αρνητικά ή αυτοκαταστροφικά.
Αντιπαθεί το σχολείο και τη μάθηση ή επιδεικνύει χαρακτηριστική αδιαφορία.
Του λείπει η περιέργεια και η ευχαρίστηση στο να ανακαλύπτει πράγματα μόνο του. Σπάνια έχει απορίες και ερωτήσεις.
Παρουσιάζει ανώριμη συμπεριφορά που αντιστοιχεί σε μικρότερη ηλικία (κάνει το μωρό, κλαίει χωρίς λόγο).
Έχει άγχη, φοβίες, ανασφάλειες και ελαττωμένη αυτοπεποίθηση.
Δυσκολεύεται στις σχέσεις με τα αδέλφια του ή με τους φίλους του.
Δεν χαίρεται και δεν ολοκληρώνει το παιχνίδι. Προτιμάει να παίζει μόνο του.
Είναι υπερβολικά καλό και ήσυχο παιδί (παθητική προσωπικότητα).
Είναι υπερβολικά προσκολλημένο στη μητέρα του.

Image
Image

Ιατρεία
Ακουστικο-Ψυχο-Φωνολογίας

Τοματίς


Ακολουθήστε μας

Ακολουθήστε μας στα social media

facebook youtube instagram

Πληροφορίες

  Μερκουρίου 1, Ντεπώ, 54655 Θεσσαλονίκη
2310 411880, 

  Μηθύμνης 22, Κυψέλη, 11257 Αθήνα
 2130366456

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website.